1.زن و مرد ، دو موجود تکویناً متفاوت : خداوند متعال از جنبه‏هاى تکوینى و تشریعى شرایطى ، را به وجود آورده است تا زن و مرد ، هر کدام متناسب با ظرفیت خود راه کمال را بپیمانید . اشتراک در خلقت باعث نمى‏شود وظایف آن دو کاملاً شبیه هم باشد . یعنى راه رسیدن به کمال براى مرد یک سرى از اعمال است و براى زن یک سرى دیگر ؛ چنان‏چه پیامبر اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله جهاد مردان را ، بذل جان و مال مى‏دانند و جهاد زنان را خوب شوهردارى .
پس تفاوت در وظایف و نقش‏ها نمى‏تواند ملاک براى ارزش گذارى زن و مرد باشد . از طرفى ، وجود این تفاوت‏ها زمینه ساز درک متقابل ، تمایل دو طرفه و هماهنگى بین زن و مرد را فراهم مى‏آورد . تکالیف الهى که شرط آن داشتن آگاهى ، قدرت و اختیار است به همه انسان‏ها تعلق مى‏گیرد ؛ اما نوع تکالیف به تفاوت‏هاى جنسیتى زن و مرد باز مى‏گردد ؛ همان تفاوت‏هایى که دست تکوین در نهاد زن و مرد به ودیعه گذاشته است .
2 . زن و مرد ، هر دو انسانند : در طول تاریخ غرب ، زن از شخصیت و جایگاه انسانى برخوردار نبوده است . در یونان ، زنان را پلیدتر از حیوانات و از سلاله شیاطین مى‏دانستند . سقراط وجود زن را بزرگ‏ترین منشأ انحطاط بشریت مى‏دانست . به اعتقاد یهود و مسیحیت ، حوا عامل گناه اولیه آدم علیه‏السلام و مسئول خروج او از بهشت بود .
اسلام زن را مثل مرد مى‏داند که از سه خصیصه مهم : اختیار ، مسئولیت‏پذیرى و کمال‏خواهى ، برخوردار است . قرآن از زنانى صحبت مى‏کند که قرین فرشتگان و هم‏کلام آنها ، مورد توجه پیامبران و مقدّم بر بسیارى از آنان و کوثرى از ناحیه خدا هستند و این نمایانگر شخصیت والاى زن است .
3 . زن و مرد از یک جنسند : غربى‏ها ، اسلام را متهم مى‏کنند که زن را جنس دوم و فروتر از مرد مى‏داند . آنان مى‏گویند ادیان الهى ، آفرینش حوا را بعد از خلقت آدم علیه‏السلام و از دنده چپ او مى‏دانند .
از دیدگاه اسلام ، هدف خلقت تنها عبودیت و تقرب به خدا است و زن و مرد براى رسیدن به این هدف خلق شده‏اند و از این نظر هیچ فرقى با هم ندارند و از یک جنسند . خلقت حوا بعد از حضرت آدم علیه‏السلام معیار فرودستى زن نیست ، چون ترتّبِ خلقت زن بر مرد از نوع ترتّب زمانى است ، نه ترتّب واقعى و تکوینى . بر فرض که زن از دنده چپ مرد آفریده شده باشد ، باز این دلیل بر فرودستى زن نیست ؛ چون مى‏توان گفت این امر دلیل بر برترى زن است ؛ زیرا آدم از خاک که عنصرى بى روح و پست بود خلق شد ، اما حوا از موجودى داراى روح و کامل .
4 . زن و مرد ، دو موجود مکمل : تمایز ویژگى‏هاى زن و مرد از لطایف شگرف جهان هستى است . زن و مرد ، هر دو موجودى اجتماعى و خواهان ارتباط با دیگران هستند ؛ تا در سایه این ارتباط ، به انجام وظایف و برآورده کردن خواسته‏هاى خود بپردازند و در نهایت ، به کمال برسند . در فرهنگ اسلامى ، هر یک از افراد جامعه ، کمال خود را در کمال افراد دیگر اجتماع مى‏داند . به همین منظور ، اسلام براى ایجاد جامعه‏اى پویا ، بر لزوم هماهنگى و مودت متقابل در روابط ، به ویژه روابط زن و مرد ، تأکید نموده است